Routepunt

Bergen Belsen was een krijgsgevangen- en concentratiekamp dat op ongeveer een vierde deel van het traject van Westerbork naar Auschwitz lag. Het was een van de grootste kampen van Duitsland. Er zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan 70.000 mensen omgekomen. De bekendste Nederlandse slachtoffers zijn Margot en Anne Frank. De Nederlandse journalist Ischa Meijer overleefde als 2-jarige jongen dit kamp.
Bij dit Routepunt staan we stil bij mensen en gebeurtenissen uit de uitgebreide geschiedenis van kamp Bergen-Belsen en overdenken we de fenomenen van discriminatie en racisme, waar we tot op de dag van vandaag nog steeds mee te maken hebben.

Het station Soltau speelde in de Nazi-tijd als aanvoer- en kruisingsstation een tragische rol bij de transporten van gedetineerden naar de concentratiekampen Neuengamme en Bergen-Belsen. Tegen het einde van de oorlog waren in Soltau leden van de Hitlerjugend betrokken bij de jacht en de moord op een aantal vluchtelingen.

Bij dit routepunt herdenken we deze tragische gebeurtenis in Soltau en overdenken we het fenomeen van de staatsopvoeding tot lid van de Hitlerjugend.

Visselhövede was een tussenstop van de Amerikalinie. De spoorlijn tussen Magdeburg/Berlijn en de haven van Hamburg.
In Visselhövede zijn niet veel zichtbare sporen en overblijfselen van de Tweede Wereldoorlog. Toch werd er op 19 april 1945 zwaar gevochten. Ter gelegenheid van de 56e verjaardag van de Führer sprak Joseph Goebbels, zoals elk jaar, het Duitse volk via de radio toe. Hij spoorde aan tot onvoorwaardelijke trouw aan Hitler. Overgave is een verraad van Hitler en het Duitse volk.
Bij dit routepunt staan we stil bij de gebeurtenissen in Visselhövede en overdenken we de fenomenen trouw, verraad, onderdanigheid en (on)gelijkwaardigheid.

De twee plaatsen Verden en Dauelsen vormen samen één gemeente. Verden is de plaats op de route en Dauelsen ligt iets noordelijker, ten westen van de spoorlijn naar Bremen. Je passeert Stolpersteine en als je een stukje omrijdt een monument, Sachsenhain, met een dubbele betekenis: gedenkplaats voor genocide maar ook inspiratieplek voor verdraagzaamheid.
Bij dit routepunt krijg je veel informatie over Stolpersteine en overdenken we het verschijnsel van (on)verdraagzaamheid.

In Achim is het Gymnasium, op nummer 26 in de Bergtrasse, vernoemd naar Cato Bontjes van Beek. Cato was van 20 september 1942 tot haar arrestatie op 18 januari 1943 lid van ‘Die Rote Kapelle’ (‘Het Rode Orkest’), een Duitse verzetsbeweging. Cato moest haar verzet met de dood bekopen. Ze werd op 5 augustus 1943, als 23-jarige, in Berlijn geëxecuteerd door middel van de valbijl.
Bij dit routepunt herdenken en gedenken we het, veel te korte, leven van Cato en overdenken we het fenomeen van het Duitse verzet tegen het Nazi-regime.

De onderzeebootbunker Valentin is een gebouw gelegen in de huidige wijk van Bremen, Rekum aan de Weser. De bunker werd gebouwd van 1943 tot maart 1945. Duizenden dwangarbeiders kwamen tijdens de bouw om het leven. Op het eind van de oorlog werd Valentin ook zwaar gebombardeerd. Bij routepunt Bremen krijg je veel informatie over de bouw van U-boten in de Tweede Wereldoorlog en de grote schade die ze toebrachten aan de geallieerde vloot tijdens de ‘Slag om de Atlantische Oceaan’. En we overdenken dat er nog steeds vormen van dwang bestaan om mensen te laten participeren in de maatschappij.

De Universiteit in Oldenburg draagt de naam van Carl von Ossietzky, die zich, ook als journalist, verzette tegen de opkomst van het Nationaal Socialisme. Hij kreeg de Nobelprijs voor de Vrede, maar werd ook gevangen gezet in kamp Esterwegen.

Bij dit routepunt staan we stil bij wat Carl von Ossietzky overkwam en overdenken we de kernwaarden van de Nederlandse samenleving. Hoe staat het bijvoorbeeld met ‘gelijkwaardigheid’ in ons land?

Apen werd tijdens de Tweede Wereldoorlog, zelfs staalfabriek de Eisenhütte, gespaard voor oorlogsschade. Wel moest Augustfehn, in de directe nabijheid van Apen, na de oorlog tweeduizend ‘Heimatvertriebene’ huisvesten. Duitsers die uit de in 1945 bij Polen gevoegde gebieden zoals Silezië werden gedeporteerd.
Bij dit routepunt staan we stil bij het bijzondere fenomeen van de etnische zuivering.
En we overdenken wat het betekent om als vluchteling te integreren in onze huidige samenleving.

Kamp VII Esterwegen was 1 van de 15 werk-/strafkampen in het Emsland, waar tegenstanders van Nazi-Duitsland gevangen werden gezet. Je maakt een omweg om deze gedenkplaats te bezoeken. In het museum vind je veel verhalen van gevangenen.
Carl von Ossietzky, Nobelprijswinnaar voor de Vrede (1936), overleed in 1938 aan de gevolgen van de ontberingen in Kamp VII in Esterwegen. Hij werd gevangen gezet omdat hij als journalist zijn afkeurende mening gaf over het nazi-regime. We overdenken daarom bij dit routepunt wat vrijheid van meningsuiting betekent en hoe politieke participatie vorm kan krijgen in onze huidige samenleving.