Achim

“Ich will nur eins sein – und das ist ein Mensch!”

Cato Bontjes van Beek (14 november 1920 – 5 augustus 1943)

Naam op de kaart

Achim

Locatie

Fischerhuder Friedhof en Gymnasium Achim

Korte beschrijving

In Achim is het Gymnasium, op nummer 26 in de Bergtrasse, vernoemd naar Cato Bontjes van Beek. Cato was tot haar arrestatie op 20 september 1942 lid van 'Die Rote Kapelle' ('Het Rode Orkest'), een Duitse verzetsbeweging. Cato moest haar verzet met de dood bekopen. Op 18 januari 1943 werd ze ter dood veroordeeld en, op 5 augustus 1943 als 23-jarige, in Berlijn geëxecuteerd door middel van de valbijl. Bij dit routepunt herdenken en gedenken we het, veel te korte, leven van Cato en overdenken we het fenomeen van het Duitse verzet tegen het Nazi-regime.

Instapsituatie

“Ich will nur eins sein – und das ist ein Mensch!” Cato Bontjes van Beek, in huiselijke kring Dodo genoemd, was een vrolijk kind dat haar leven intensief leefde. Ze was heel sociaal, maakte makkelijk vrienden en stimuleerde behalve haar broers en zussen, ook de kinderen in de buurt waar ze woonde in het West-Duitse Fischerhude vlakbij Achim. Ze moedigde hen aan om te gaan zwemmen, deel te nemen aan sportwedstrijden, wandelingen of theatervoorstellingen. Daarnaast had Cato een uitgesproken gevoel voor rechtvaardigheid. Cato Bontjes van Beek was geen politieke verzetsstrijder, geen religieuze, noch een intellectuele. Ze was moedig, al als kind. Was ze te naïef? De politiefoto’s tonen een ontspannen bijna lachende jonge vrouw in de bloei van haar leven. Ze hield ook van het leven en dood gaan was wel het laatste dat ze wilde. Haar sterke rechtvaardigheidsgevoel en haar grote empathie gaven haar de kracht tegen het naziregime in te gaan ondanks de risico’s. Haar dromen hadden haar naar eigen zeggen al gewaarschuwd voor wat komen ging en samen met haar geloof droegen die eraan bij dat ze haar executie berustend onderging. Voor de volledige informatie over het leven van Cato en hoe zij in het verzet groeide, dat haar uiteindelijk het leven kostte, zie onder 'Bronnen' de link: 'Ich will nur eins sein – und das ist ein Mensch!'

Bronnen

  • educatief 'Ich will nur eins sein und das ist Mensch'
  • educatief 'Fischerhuder Friedhof'
  • educatief 'Die Rote Kapelle'
  • educatief 'Overblijfselen nazislachtoffers begraven in Berlijn'
  • educatief 'Dr. Hermann Stieve's Lijst, Executies'
  • educatief 'Herdenkingscentrum Duits Verzet'
  • educatief 'Cato Bontjes van Beek Archief'
  • educatief 'Het Grote Verzet Kwartet'
  • educatief 'Participatie moet anders'
  • educatief ‘Voeg je eigen betekenis van solidariteit toe’
  • educatief Lesmateriaal Terug naar Westerbork
  • recreatief 'Lesbrief: Een aap op de WC'
  • recreatief 'Sandtrockenrasen'
  • recreatief Achim-de stad

Herdenken en overdenken

  • Herdenken: Cato Bontjes van Beek is, in de gevangenis van Berlijn-Plötzensee, om het leven gebracht. Op het Fischerhuder Friedhof is een Gedenkteken voor haar opgericht. Er zijn straten naar haar vernoemd en verenigingen die haar naam dragen. Zie onder 'Bronnen' de link: Fischerhuder Friedhof
  • Herdenken: Cato Bontjes van Beek was lid van de 'Rote Kapelle'. Zie voor meer informatie onder 'Bronnen' de link: 'Die Rote Kapelle'
  • Herdenken: Meer dan driehonderd weefselmonsters van mensen die door het naziregime zijn gedood, waaronder Cato Bontjes van Beek, en door een Berlijnse arts zijn bewaard, zijn bijgezet tijdens een ceremonie in Berlijn op 13 mei 2019, 74 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, Zie onder 'Bronnen' de link: 'Overblijfselen nazislachtoffers begraven in Berlijn'
  • Herdenken en overdenken: Tussen 1933 en 1945 executeerden Duitse gevangenissen minstens 16.000 burgers, waaronder Cato Bontjes van Beek. Nazi-anatomen, waaronder Dr. Hermann Stieve van de Universiteit in Berlijn, werden een integraal onderdeel van de doodstraf onder de nazi's. Zie voor uitgebreide informatie onder 'Bronnen' de link: 'Dr. Hermann Stieve's Lijst, Executies'
  • Herdenken en overdenken: Cato Bontjes van Beek werd geëxecuteerd omdat ze verzet pleegde tegen het Nazi-regime. Zij was niet de enige. Zie voor een overzicht, onder 'Bronnen', de link: 'Herdenkingscentrum Duits Verzet'
  • Overdenken: In een democratie als die in Nederland is verzet tegen de democratie mogelijk zonder dat er straf op staat, mits je geen onwettige dingen doet. Zie onder 'Bronnen' de link: 'Participatie moet anders: van red jezelf naar erbij horen'.
  • Overdenken: Cato Bontjes van Beek pleegde vooral verzet vanuit haar rechtvaardigheidsgevoel en omdat ze solidair was met mensen die het slachtoffer waren van het naziregime. In ons land wordt op dit moment van burgers ook verwacht dat ze solidair zijn. Nieuwkomers die status willen verkrijgen, moeten er zelfs voor tekenen. Maar wat betekent solidair zijn eigenlijk en waarmee en met wie zou je dan solidair moeten zijn? Zie onder 'Bronnen' de link: ‘Voeg je eigen betekenis van solidariteit toe’;

Activiteiten

  • educatief Bezoek Fischerhuder Friedhof aan de Molkereistrasse en Bruggenhof in Ottersberg, ongeveer 15 km ten noordoosten van Achim
  • educatief Bezoek het Gymnasium aan de Bergtrasse 26 in Achim, waar ook het Cato Bontjes van Beek Archief is gevestigd. Zie onder 'Bronnen' de link: 'Cato Bontjes van Beek Archief'
  • educatief Lees de informatie over de verschillende herdenkingsplaatsen voor Cato Bontjes van Beek. Zie onder 'Bronnen' de link: 'Fischerhuder Friedhof'
  • educatief Bezoek de virtuele tentoonstelling over het Duitse Verzet. Zie onder 'Bronnen' de link: 'Herdenkingscentrum Duits Verzet'
  • educatief Speel het 'Grote Verzet Kwartet'. Zie onder 'Bronnen' de link: het 'Grote Verzet Kwartet'. Wel eerst kopen. Kost maar 3 euro.
  • educatief Lees het artikel 'Participatie moet anders'. Zie onder 'Bronnen' de link: 'Participatie moet anders'
  • educatief Beschrijf hoe jij om wil gaan met solidariteit. Zie onder 'Bronnen' de link: ‘Voeg je eigen betekenis van solidariteit toe’
  • educatief Bekijk een of meerdere onderwerpen, die jou aanspreken, uit het Lesmateriaal van de Stichting Terug naar Westerbork. En neem deel aan activiteiten die worden voorgesteld. Zie onder Bronnen: de link 'Lesmateriaal Terug naar Westerbork'
  • recreatief Schrijf een zogenaamd 'Triolet' voor het Routepunt waar je bent/was/heen gaat. Zie voor uitleg onder 'Bronnen' de link: 'Lesbrief: Een aap op de WC', laatste bladzijde (9). STUUR jouw Triolet naar ons OP.
  • recreatief Bezoek het Natuurreservaat 'Sandtrockenrasen' aan de Uphuser Heerstrasse in Achim. Zie onder 'Bronnen' de link: 'Sandtrockenrasen'
  • recreatief Meer recreatieve activiteiten in Achim: zie onder Bronnen de link 'Achim-de stad'