Esterwegen

Esterwegen

Gedenkstätte Esterwegen

Al vanaf 1933 werd er in het Emsland gewerkt aan de bouw van 15 concentratiekampen, waar in eerste instantie tegenstanders van het Naziregime gevangen werden gezet. Gevangenen moesten er zwaar lichamelijke arbeid verrichten en werden mishandeld. Carl von Ossietzky, journalist en Nobelprijswinnaar voor de Vrede (1936), overleed in 1938 aan de gevolgen van de ontberingen in Kamp VII in Esterwegen. Een andere opvallende gevangene hier was cabaretier Werner Finck Kamp VII was 1 van de 15 werk-/strafkampen in het Emsland, waar tegenstanders van Nazi-Duitsland gevangen werden gezet. Je maakt een omweg om deze gedenkplaats te bezoeken. In het museum vind je veel verhalen van gevangenen.

Al in 1933 werden de eerste Emslandlager gebouwd. Daar werden in het begin vooral tegenstanders van het Naziregime gevangengehouden om hen van mening te laten veranderen. Soms was alleen al het vermoeden dat iemand tegen het naziregime was voldoende om hem op te sluiten. Tot 1945 hadden de 15 kampen verschillende functies: concentratiekampen zowel van de staat als van de SS, voor preventieve hechtenis of voor straf, krijgsgevangenen en voor de "Nacht und Nebel gevangenen" die, zoals de naam al suggereert, geruisloos moesten verdwijnen. De gevangenen werden erg streng behandeld en mishandeld. Soms moest er gewerkt worden in het veen, dat was zeer zwaar lichamelijk werk. Soms ook in de landbouw of in de oorlogsindustrie. Carl von Ossietzky (03 oktober1889 - 4 mei 1938) was een van de politieke tegenstanders die al heel vroeg gevangen werd gezet, vanwege zijn pacifistische en democratische opvattingen. Meer informatie over Carl von Ossietzky bij de stop Oldenburg. Een andere opmerkelijke gevangene in Esterwegen was de cabaretier Werner Finck. Al tijden maakte hij de nazi’s belachelijk in zijn conferences. En vooral Herman Göring moest het ontgelden. In het Kabaret der Komiker in Berlijn zou hij in een zaal vol nazi’s gezegd hebben; “Heute sind wir offen, gestern waren wir zu, aber wann ich heute zu offen bin, sind wir morgen wieder zu.” Daags daarna werd hij op transport gezet naar kamp Esterwegen. Ook in het kamp bleef hij optredens verzorgen. Hij werd vrijgelaten als hij een jaar niet meer op zou treden. Uiteindelijk is hij, om gevangenschap te voorkomen, bij de Wehrmacht gegaan als verbindingsofficier. Hij heeft tot 1972 zijn werk als acteur en komiek kunnen voortzetten en overleed 1978. In 1982 werd hij door de Amerikaanse komiek Morton Sahl gespeeld in de film “Inside the third Reich” Je maakt een omweg om deze gedenkplaats te bezoeken. In het museum zijn de verhalen van veel gevangenen te lezen. Zie voor aanvullende informatie onder Aanvullende bronnen: "Gedenkplaats Esterwegen".

• educatief Gedenkstätte Kamp Esterwegen
• educatief Tekst met foto's (825 woorden) Beschrijving van de kampen
• educatief Biografie Carl von Ossietzky, Engelstalig, 942 woorden.
• educatief Wikipedia Werner Finck
• educatief Film: Duitstalig (6.11min) over Werner Finck.
• educatief Film : Inside the third Reich the memoires van Albert Speer
• educatief Boek : Gevangen in het veen
• educatief 'Die Moorsoldaten door Hannes Wader'
• educatief 'Over het lied die Moorsoldaten'
• educatief 'Politieke participatie'
• educatief 'MC-battle'
• educatief Lesmateriaal Terug naar Westerbork
• recreatief Gezamenlijke gemeente Nordhümmling

• Herdenken: Gedenkstätte Esterwegen is een monument voor alle 15 concentratiekampen in het Emsland
• Herdenken: Carl von Ossietzky heeft een monument in Esterwegen. De universiteit van Oldenburg is naar hem genoemd.
• Overdenken: In Nederland kun je nu meedoen aan de democratie door te stemmen of te protesteren. Als de Tweede Kamer iets beslist waar je het niet mee eens bent, kun je een demonstratie organiseren. Vind je dat de politici moeten luisteren naar alle demonstranten? Wanneer wel? Wanneer niet?
• Herdenken: Borgermoor is een van de 15 Emsland-kampen. Hier componeerden Johan Esser en Wolfgang Langhoff, als gevangenen, het lied 'Wir sind die Moorsoldaten'. Zie voor een beschrijving en de lyrics de link 'Over het lied die Moorsoldaten'

• educatief Beluister het lied 'Wir sind die Moorsoldaten' Zie onder Bronnen de link 'Die Moorsoldaten door Hannes Wader'
• educatief Bezoek de Gedenkstätte Esterwegen
• educatief Bekijk een of meerdere onderwerpen, die jou aanspreken, uit het Lesmateriaal van de Stichting Terug naar Westerbork. En neem deel aan activiteiten die worden voorgesteld. Zie onder Bronnen: de link 'Lesmateriaal Terug naar Westerbork'
• educatief Bestudeer wat er nu nog terug te vinden is van de Emslandlager. Van hoeveel van de 15 kampen is nu nog iets terug te vinden?
• educatief Lees het artikel 'Politieke participatie'. Zie onder Bronnen: de gelijknamige link
• educatief De gevangenen van de Moorkampen werden vaak vastgezet vanwege hun mening. Nu praten we vaak over wat er wel of niet mag op social media. Moeten er regels komen voor wat je wel of niet kunt publiceren op social media? Er zijn natuurlijk argumenten voor en tegen. Maak samen met een van je reisgenoten een battle rap, waarbij de een argumenten voor en de ander argumenten tegen gebruikt. Zie onder Bronnen: de link 'MC-battle'
• recreatief Recreatieve activiteiten in Emsland Esterwegen: zie onder Bronnen de link 'Gezamenlijke gemeente Nordhümmling'