Hooghalen (kamp Westerbork)

Hooghalen

Herinneringskamp Westerbork Oosthalen 8 9414 TG HOOGHALEN

Herinneringscentrum Kamp Westerbork is een groot monument ter nagedachtenis aan de Holocaust. Ervanuit gaand dat iedere deelnemer dit punt zal bezoeken en ruim de tijd zal nemen om dit te bekijken, is er voor gekozen om hier aandacht te besteden aan slechts een klein deel van alle informatie die er over dit doorgangskamp te vinden is. Etty Hillesum werkte via de Joodsche Raad noodgedwongen in Kamp Westerbork. In twee van haar brieven beschrijft Etty de toestanden in het kamp. J.G. Gaarlandt zei, bij een heruitgave in 2008, over deze twee lange brieven (die overigens in het najaar van 1943 al clandestien waren uitgegeven) dat men die ’welhaast als hét literaire monument voor Westerbork kan beschouwen’. Na het afronden van haar studie Rechten krijgt Etty Hillesum in juli 1942 een baan aangeboden als administratief medewerkster bij de Joodsche Raad. Deze organisatie bestuurt, in opdracht van de Duitse bezetter, de Joodse gemeenschap. In Kamp Westerbork heeft ze vanwege haar werk een uitzonderingspositie; zij kan zich vrij door het kamp bewegen. Dit duurt tot juli 1943. Op 27 september 1943 wordt zij met haar familie gedeporteerd naar Auschwitz. Daar overlijdt zij op negenentwintigjarige leeftijd. Etty wilde absoluut niet onderduiken. Dat was wel mogelijk geweest. Zij wilde echter bij haar volk blijven en hun lot delen. Naast de kampbewaarderswoning op Kamp Westerbork staat een paneel met o.a. een mooi verhaal van Etty Hillesum. Kamp Westerbork werd op 12 april 1945 bevrijd. Zie voor de herdenking van 76 jaar bevrijding onder Bronnen de betreffende link.

De joodse schrijver en juriste Mr. Etty Hillesum begon op verzoek van haar geliefde op 9 maart 1941 met het bijhouden van een dagboek. Dat geeft ons nu een inkijk in het hoofd van een bijzonder mens in een gruwelijke tijd. Zij was en is zowel geliefd als verguisd omdat zij, zoals zij zelf zei 'het lot van haar volk wilde delen'. Zij was tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen het onderduiken van joden. Zij had de mogelijkheid om onder te duiken maar weigerde dat. Zelfs na stevig aandringen van vrienden besloot ze steun te blijven bieden aan degenen die niet de mogelijkheid tot onderduiken hadden. Ze vond verder dat zij niet moest onderduiken, want dan zou ze zichzelf redden ten koste van anderen. Dit laatste zadelde onderduikers die de oorlog overleefd hebben met een onnodig schuldgevoel op, aldus de critici. Etty koesterde geen haat tegen de Duitsers, omdat zij alleen maar in de liefde wilde geloven. En alles wat haar en de mensheid overkomt is de schuld van ons allemaal. Daarom moet je op zoek gaan naar de schoonheid en de liefde in jezelf. Door haar positie in de Joodse Raad reisde Etty meerdere keren van Amsterdam naar Westerbork en terug. Ze noemde Westerbork "de hel", maar bleef toch steeds vrijwillig terug gaan om de mensen daar bij te staan. In juli 1943 verloor ze haar uitzonderingspositie en mocht het kamp niet meer verlaten. Haar familie werd ook naar Westerbork gebracht, waarna op 7 september 1943 werd gedeporteerd naar Auschwitz. Daar zijn zij en haar familie vermoord. Later blijkt uit de memoires van schrijver en Auschwitz overlevende Spier dat Etty Hillesum uiteindelijk nog kinderen heeft laten vluchten uit kamp Westerbork. Zij aanvaardde haar eigen lot maar gunde deze kinderen een langer leven.

• educatief Artikel in Trouw over Etty Hillesum "Intensief leven in Westerbork"
• educatief Artikel in Trouw over Etty Hillesum die kinderen kamp Westerbork uitsmokkelde
• educatief Boek 'Writing as Resistance' Four Women Confronting the Holocaust: Edith Stein, Simone Weil, Anne Frank, Etty Hillesum
• educatief Dagboek van Etty Hillesum. Uitgegeven in 1981.
• educatief EHOC Etty Hillesum Onderzoek Centrum
• educatief 'De Joodsche Raad'
• educatief Participeren in de participatiesamenleving
• educatief Korte ingekleurde film over kamp Westerbork (1944) 2min56
• educatief 'Herdenking 76 jaar bevrijding Kamp Westerbork'
• educatief Lesmateriaal Terug naar Westerbork
• educatief Molukkers in Kamp Westerbork
• educatief Moluks Erfgoed
• recreatief Wandelroutes
• recreatief Radio Sterrenwacht
• recreatief Ontdek Hooghalen

• Herdenken: Naast de kampbewaarderswoning staat een doek met een mooi verhaal van Etty Hillesum.
• Overdenken: Na de Tweede Wereldoorlog heeft het kamp meerdere bestemmingen gehad. Onder andere voor de opvang van Molukkers die voor Nederland gevochten hadden in Indonesiē. Het kamp kreeg de naam 'Woonoord Schattenberg' Er was beloofd dat ze terug zouden gaan. Daarom participeerden ze pas veel later in de Nederlandse samenleving. Zie voor meer informatie de link 'Molukkers in Kamp Westerbork'
• Herdenken: Zondag 11 april 2021 herdacht Kamp Westerbork de bevrijding, op 12 april was dat precies 76 jaar geleden. Vanwege corona was het dit jaar een online-herdenking. De directie van het kamp wilde het bijzondere moment samen met de laatste overlevenden en hun nabestaanden herdenken. Zie onder Bronnen: de link 'Herdenking 76 jaar bevrijding Kamp Westerbork'
• Herdenken: Bezoek het monument voor Molukkers. Zie bronnen: 'Moluks erfgoed'
• Overdenken: Etty Hillesum werkte op Kamp Westerbork voor de Joodsche Raad. De nu (2021) 104-jarige Mirjam Bol-Levie werkte in Amsterdam als secretaresse voor de Joodsche Raad en participeerde zodoende gedwongen in het door de nazi's geregisseerde maatschappelijk leven voor Joden. Dat leidde bijna voortdurend tot duivelse dilemma's. Zie onder Bronnen: de link 'De Joodsche Raad'
• Overdenken: De directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) Kim Putters schrijft in 2014 het boek ‘Rijk geschakeerd. Op weg naar de participatiesamenleving’ (SCP Den Haag, 2014). Zij stelt daarin dat 'participatie' de tegenhanger is van 'uitsluiting'. Zie voor meer informatie onder Bronnen: de link 'Participeren in de participatiesamenleving'

• educatief Bekijk de videobeelden van 'De Joodsche Raad'. Zie de link onder Bronnen
• educatief Bekijk de videobeelden van 'Herdenking 76 jaar bevrijding Kamp Westerbork'. Zie de link onder Bronnen
• educatief Kim Putters wijst in haar boek 'Rijk geschakeerd' acht maatschappelijke domeinen aan, waarop 'participatie' een rol speelt of de tegenhanger 'uitsluiting'. Probeer eens, vanuit je eigen ervaring of observatie, bij elk domein een voorbeeld te geven van een vorm van participatie en/of uitsluiting. Zie voor de 8 domeinen de link 'Participeren in de participatiesamenleving'
• educatief Het Lesmateriaal van de Stichting Terug naar Westerbork heeft ook een onderwerp over Etty Hillesum. Bekijk dit onderwerp via de link 'Lesmateriaal Terug naar Westerbork'
• educatief Bezoek het monument voor Molukkers. Zie onder Bronnen: de link 'Moluks Erfgoed'
• recreatief Wandelroute door het bos van Hooghalen. Zie bronnen.
• recreatief Bezoek de sterrenwacht. Zie bronnen.
• recreatief Meer recreatieve activiteiten in Hooghalen: zie onder Bronnen de link 'Ontdek Hooghalen'