Oldenburg

Carl von Ossietzky Universiteit in Oldenburg

Carl von Ossietzky, journalist, pacifist en winnaar van de Nobelprijs voor de vrede in 1936.

Carl von Ossietzky. journalist: in concentratiekamp Esterwegen.
Carl von Ossietzky

Naam op de kaart

Oldenburg

Locatie

Ammerländer Heerstraße 114-118

Korte beschrijving

De Universiteit in Oldenburg draagt de naam van Carl von Ossietzky, die zich, ook als journalist, verzette tegen de opkomst van het Nationaal Socialisme. Pacifist Carl von Ossietzky (1889-1938) ontving op 23 november 1936 de Nobelprijs voor de Vrede. Duitse intellectuelen in ballingschap, waaronder de latere bondskanselier Willy Brandt, hadden met succes voor Ossietzky gelobbyd. De laureaat kon zijn prijs echter niet ophalen. Hij zat gevangen in concentratiekamp Esterwegen . Carl von Ossietzky is net als Ernst Toller en Erich Mühsam een linkse Duitse held. Los van zijn politieke overtuiging verdient zijn verzet tegen de nazi’s respect en bewondering. Von Ossietzky groeide op in Hamburg in redelijke welvaart, ondanks het feit dat zijn vader veel te vroeg was overleden. Hij was een typische alfa, die gek was op literatuur en geschiedenis, maar niets begreep van wiskunde. Von Ossietzky werd dankzij zijn stiefvader pacifist en schreef over het pacifisme ook veel artikelen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog stopte hij hier – uit voorzichtigheid – mee, maar nadat het Duitse Rijk de oorlog had verloren werd Von Ossietzky een van de belangrijkste journalisten op links.

Instapsituatie

Nobelprijswinnaar Carl von Ossietzky. Een pacifist in hart en nieren. Zeker niet alle Duitsers marcheerden mee in de nazi-optocht van de NSDAP. Er waren ook mensen die zich fel verzetten tegen het opkomend nationaal-socialisme. Zo'n iemand was Carl von Ossietzky. Hij heeft vanaf het prille begin gestreden tegen iedere vorm van uitsluiting. De Deutsch-Nationalen hoonde hij met de woorden: "Niemand van jullie heeft ooit van Duitsland gehouden, niemand, niemand. Haat was het enige motief om het Duitse volk bij elkaar te houden. Eén hand aan de strot en één in de zak van een ander." Hij geeft zijn baan op om zich volledig te wijden aan de journalistiek. Hij gaat werken bij de Weltbühne, waar hij de verantwoordelijke redacteur van o.a. politiek wordt. Hij schrijft over de gevaren van het nationaal-socialisme en over de oorlogsindustrie die in volle gang was. Volgens het Verdrag van Versailles was het Duitsers niet toegestaan zich militair te wapenen. Hij stond veel voor de rechter en heeft nog 7 maanden in de gevangenis gezeten. Na zijn vrijlating ging zijn strijd gewoon door. Na de Rijksdagbrand werden veel tegenstanders van Hilter opgepakt, Carl von Ossietzky was een van de eersten. Hij werd naar concentratiekamp Esterwegen gestuurd. In 1936 kreeg hij de Nobelprijs voor de vrede. Die heeft hij nooit kunnen ophalen. Na jaren van ondragelijk lijden stierf Carl van Ossietzky in 1938. De universiteit van Oldenburg draagt zijn naam met trots.

Bronnen

  • educatief Carl von Ossietzky de linkse Duitse held
  • educatief Film over het leven van Carl von Ossietzky
  • educatief Duitstalig artikel over het einde van de oorlog in Oldenburg
  • educatief Duitstalig artikel over de herdenking van slachtoffers van bombardementen in Oldenburg
  • educatief Stolpersteine Rosenblum
  • educatief Lesmateriaal Terug naar Westerbork
  • educatief Rosa Lazarus
  • educatief Kernwaarden Nederlandse Samenleving
  • educatief Gelijkwaardigheid meer uitzondering dan regel
  • educatief Monument Frans-Duitse oorlog
  • recreatief Augusteum
  • recreatief Botanischer garten Oldenburg
  • recreatief Bioscoop Casablanca
  • recreatief Horst Janssen Museum
  • recreatief Moin in Oldenburg

Herdenken en overdenken

  • Overdenken: Achteraf zouden we allemaal het beste gedaan hebben en zijn we allemaal helden. Maar wat als je niet weet hoe het afloopt? Zwem je dan nog steeds tegen de stroom in?
  • Herdenken: Op deze plaats herdenken we de familie Rosenblum (zie bronnen: Stolpersteine Rosenblum)
  • Overdenken: In het verhaal van Rosa Lazarus kun je goed zien hoe de Joodse bevolking langzaam aan buiten de samenleving werd gezet. De Duitse bevolking zag Joden niet meer als gelijkwaardig. Joden konden dan ook op weinig solidariteit rekenen vanuit de Duitse bevolking. Hoe is het in Nederland gesteld met de gelijkwaardigheid? Zie bron: Rosa Lazarus
  • Overdenken: Hoogleraar Bas van Bavel: 'Gelijkwaardigheid is niet de regel maar de uitzondering.' Voor je het weet heeft zich een elite gevormd, niet alleen onder de mensen maar ook bij plant en dier. Zie onder Bronnen: de link 'Gelijkwaardigheid meer uitzondering dan regel'
  • Herdenken: Monument, Friedenssäule / Kriegerdenkmal Deutsch-Französischen Krieg. Dit monument staat in het teken voor het herdenken van de inwoners van Oldenburg die hun leven hebben gegeven tijdens de Frans-Duitse oorlog. Zie bron: Monument Frans-Duitse oorlog

Activiteiten

  • educatief Lees wat de kernwaarden van onze (democratische) samenleving zijn. Zie onder Bronnen: de link 'Kernwaarden Nederlandse Samenleving'
  • educatief Lees het artikel van Bas van Bavel. Zie Bronnen: de link 'Gelijkwaardigheid meer uitzondering dan regel'
  • educatief Rosa: de onzichtbare vrouw vertelt het verhaal van Rosa en de familie Lazarus. Zie bron: Rosa Lazarus
  • recreatief Casablanca, een kleine gezellige bioscoop met alle comfort van een grote bios. Zie bron: Bioscoop Casablanca
  • recreatief Augustum, staatsmuseum voor kunst en cultuurgeschiedenis. Een museum gebouwd in 1867 en is daarmee het oudste museum in Noord-Duitsland. De kunstcollectie in dit museum heeft als kern de schilderkunst van Johann Heinrich Wilhelm Tischbein. Zie bron: Augusteum
  • recreatief Botanischer Garten, Oldenburg. Een botanische tuin midden in de stad. Zie bron: Botanischer garten Oldenburg.
  • recreatief Maak kennis met Horst Janssen in al zijn facetten: uitzonderlijke tekenaar, Oldenburgers, blikvangers, first-person seekers, cross-readers, acid-thugs, op vrouwen gefixeerde mensen. Zie bronnen: Horst-Janssen-Museum
  • recreatief Meer recreatieve activiteiten in Oldenburg: zie onder Bronnen de link 'Moin in Oldenburg'